”განცდის პიკი”
სასწაულია!
როცა გგონია არვის ახსოვხარ და
სიყვარული, სულზე მოგისწრებს…
სადღაც შორიდან,
ათასი სივრცის, სამყაროს მიღმა,
უცხო, უცნაურ ყვავილს უყვარხარ…
ატყდა ვიშვიში, ჩვენც არ ვიფიქრეთ,
ვიღაც გაბრიყვდა და
”უიღბლოთი” მოიხიბლაო…
რაღა დროს, მაგისი შეყვარებაა?!
_არადა იყო, თუმცა ხილვაში…
უცხო ყვავილის შორიდან ტრფობა,
წამით რაღაცით,
სხვა სამყაროში,
სამახსოვროდ ჩარჩენილ განცდის
სურნელსა ჰგავდა…
ჯ.გ.
მიაგოთ…
***და თუ გრძნობ, შენეული არსობის სადარდელი, ჩვეული ყოფისთვის დამახასიათებელი, ერთფეროვნული საქმიანობიდან, ქვეცნობიერად აღძრული იმპულსებით საზრდოობს, ეცადე, სამარადჟამოდ ამგვარ უღელში შებმულ გამწევ ძალად არ გადაიქცე… უკუაგდე, მუდმივად, თავის გატანაზე დარდით შეპყრობილი ფიქრები… იღვაწე მხნედ და შემოქმედებითად, რათა შენს მომავალს, შენი ერთფეროვნლი ცხოვრებით აღძრული უიმედობა, გენეტიკურ მემკვიდრეობად არ დაებედოს… უიმედო განცდებით, შენში დალექილი უსასოობა, მემკვიდრეთა ყოფის ბედისწერად, არ იქცეს… ოღვაწე, ჭკვაში, პოზიტური აზროვნება მოაძლიერო, ააღორძინო განცდა, რომ ეპოქის დახვეწასა და გაკეთილშობილებაში, შენეული, თუნდაც სხვებისთვის შეუმჩნეველი მისია გაკისრია… შემწე _ ლოცვები, მათი გათავისება და ფიზიკური აქტივობაა… თითქოსდა, უბრალო რჩევაა, მაგრამ ბევრი თავს არიდებს, ამგვარ ”უბრალოებას”… უცებ, ერთბაშად სურთ _ სიმდიდრის, კარიერის და ასნაირი ”სასურველის” მოპოვება და ეს მცირედიც, საბედისწეროდ ეცლებათ ხელიდან… ისე, ეს რჩევა, ხანდაზმულთ უფრო მიესადაგება, მაგრამ შესაძლოა, ყმაწვილებსაც ქე წაადგეს… .
***თავდაპირველად, ნოველების, მოთხრობების, იუმორესკების გამოქვეყნება უფრო მეთამამებოდა, ვიდრე ლექსების… თუმც, ზოგჯერ ქვეცნობიერიდან ცნობიერში შემოხეტებული სტროფი სპონტანურად, ექსპრომტის სახით იჩენდა თავს და ხშირად, თითქოსდა, როგორც გულის ამოძახილს ისე შევახსენებდი, საკუთარ თავს… ისე ცნობისთვის: მაშინდელ ამა თუ ჰუმანიტარულ ორგანიზაციებთან შექმნილ ლიტერატურულ წრეებში გაერთიანებული ლიტმოყვარულთა უმეტესობა, ლექსების წერით იყვნენენ გატაცებულები და… ჰოდა, უნებლიეთ ვფიქრობდი, პროზაიკოსობა, უფრო შთამბეჭდავ ავტორიტეტს მძენს და ჩემი მწერლური საქმიანობაც, ზოგი ჩასაფრებულისთვის ქილიკის ნაკლები საბაბი გახდება მეთქი… რადგან იმ დროს, ხალხში, ძალზე მოარული იყო გამოთქმები: ”გიჟპოეტა”, ”ჩიტირეკია პოეტი”, ”ლექსებზე შერეკილი” და მისთანანი. თანაც, ჩემმა პირველმა მოთხრობებმა მკითხველთთა ინტერესი გამოიწვა და… მერე წამოვიდა რომანები, პიესები, ბუბლიცისტიკა და ფარულად თუ აშკარად ჩემი პროფესიონალიზმი შურით განწყობილ ლიტერატორებშიც კი არ იწვევდა იჭვს… ლექსების გამოქვეყნების ჟინი მოგვიანებით მომეძალა, მაშინ, როცა პოეზიისადმი, საერთოდ ლიტერატურისადმი ინტერესი, ასე თუ ისე შენელდა და ხალხი სანახაობითმა ღონისძიებებმა გაიტაცა… სადაც თუ რომელშიც, სრულიად მოსალოდნელი იყო, რომელიმე საზოგადოებრივი სცენის, შესამჩნევი მონაწილე, თავადაც აღმოჩენილიყო… ისე, წლებით ადრე, როცა, მშობლებთან, ძმაკაცთან ერთად სტუმრად ჩასულმა, ნაბახუსევზე, თავს შესამხნევებლად, ჩემდა უნებლიეთ, ექსპრომტად, ერთი კი არა, ბარე სამი სტროფი წავიღიღინე, აივანზე გამოსასვლელად შემზადებული ძმაკაცი ტექსტის ავტორის ვინაობით დაინტერესდა. შემკრთალმა, გაუბედავად მივუგე; ეს, ისე ჩემთვის, უნებლიეთ მეთქი… უნებლიეთ თუ გამიზნულად, ვერ გეტყვი, მაგრამ, ინტერესით ისმინება, იდუმალნარევი ემოციების ნაკადი წამოვიდაო… ჩავფიქრდი, ისეთი, რა მოისმინა, ამ დალოცვილმა მეთქი, მაგრამ, ის სტროფები, ვერაფრით აღვადგინე… მერე, ამ მხრივ წინდახედულობა დამჩემდა და ვცდილობდი, თუ რაიმე სასიკეთო დამცდებოდა, იქვე ჩამეწერა… მაგრამ ვფიქრობ, იქამდე, ქვეცნობიერით აღძრულ ღიღინში, მრავალი, სპონტანურად ამოთქმული სტრიქონი გავაყოლე ემოციების მდინარებას, ზოგი მათგანი, შესაძლოა, თხრობის დასწყისში ”აღბეჭდილ” ლექსს ენათესავებოდა… ახლა, მსგავსებს, ინტერნეტში, ”კვანტური იმპულსები”-ის სახელწოდებით განთავსებულ რუბრიკაში ვაქვეყნებ, თუმც, უკვე, არსებობს საშიშროება, ხსენებული რუბრიკა, ჩარჩოსავით მოერგოს, ამიტომაც, ამ ლექსის სათაურად მოყვანილი ცნების განმარტებას შევეცდები… ”განცდის პიკი” _ეს ტერმინი ჰუმანისტური ფსიქოლოგიის დამფუძნებელს, პიროვნული განვითარების თეორიის (”მასლოუს პირამიდა”) ავტორს ეკუთვნის, მაგრამ, ჩვენ აქ, მარკეტინგსა თუ მენეჯმენტში მის გამოყენებაზე არ გვექნება საუბარი, ამაზე, ისედაც, უამრავი მოსაზრება არსებობს. ამჯერად მე, ”განცდის პიკი”-ის რაობის ახსნას შევეცდები, თუმც, ჯერ, სასურველია ტერმინ ”ნუმინოზურის” გამარტება შეგახსენოთ: ნუმინოზური - ზებუნებრივი, მისტიური; სავსე ღვთიური განცდით. სიტყვა ლათინური წარმომავლობისაა, სამეცნიერო მიმოქცევაში შემოტანილი იქნა გერმანელი თეოლოგისა და რელიგიის ისტორიკოსის ოტო რუდოლფის მიერ, რომელმაც გამოიყენა ლათინური სიტყვა ”ნუმენ”, რასაც რომაელები ყოვლსშემძლე, ღვთიურ ძალას ეძახდნენ… კარლ გუსტავ იუნგმა კი ამ ”ცნებას”, ამგვარი შინაარსობრივი განმარტება მისცა: ”…დინამიური არსებობა ან ზემოქმედება, რომელიც არაა დაკავშირებული თვითნებურ აქტთან. ან, თუნდაც, საპირისპიროდ, როცა ამგვარი ზემოქმედება სუბიექტს იპყრობს, რომელიც, უფრო მეტად ნუმინოზურობის მსხვერპლია, ვიდრე მისი შემქმნელი. Numinosum _ როგორიც არ უნდა იყოს მისი წარმოშობის მიზეზი, სუბიექტის ნებისგან დამოუკიდებლად, თავად მისი არსებობის მიზეზს წარმოადგენს. Numinosum გახლავთ რომელიმე ხილვადი ობიექტის თვისება, ან უხილავი, იდუმალი ძალის ზემოქმედება, რომელიც ცნობიერების განსაკუთრებულ ცვლილებებს იწვევს” /კარლ იუნგი ”არქეტიპი და სიმბოლო” (რუსულიდან გადმოვაქართულე… დედნიდან, ალბათ, უკეთესი თარგმანი მოიპოვება… ჯ.გ.) ჰოდა, ა. მასლოუს მიერ განცდებისთვის შემოღებული ზოგადი ცნება _ ”განცდის პიკი”, ამ ცნების თავისებური ინტერპრეტაციად მოჩანს, ანუ ,რომელიც უკავშირდება ინტენსიური ბედნიერების მოულოდნელ გრძნობებს, სრულ არსებობას, რომელსაც ხშირად თან ახლავს გარკვეული „აბსოლუტური ჭეშმარიტების“ გაცნობიერება ან ყველაფრის ერთიანობა. მასლოუ მსგავს განცდებს მიიჩნევდა ადამიანის თვითაქტუალიზაციის მნიშვნელოვან ნაწილად და ამტკიცებდა, რომ ადამიანები, რომლებიც გარკვეულ წილად ახდენენ თავისი პოტენციალის რეალიზაციას, განიცდიან პიკურ განცდას უფრო ხშირად, ვიდრე საშუალო სტატისტიკური ადამიანი. მასლოუ ასევე უკავშირებდა ამ განცდებს ზემოქმედების გრძელვადიან ეფექტებს: ერთ ასეთ განცდას შეუძლია მთლიანად შეცვალოს ადამიანის ცხოვრება და მსოფლმხედველობა.” მაგრამ გვერდს ვერ ავუვლი ტერმინ ისაითს, ანუ ინსაითი _ ინგლისური სიტყვაა (insight), ნიშნავს რაიმეს არსის გაცნობიერებას, წვდომის აქტს. რაც, ზოგი ფსიქოლოგის განმარტებისდა მიხედვით, ძირითადად პრობლემის გადაწყვეტასთანაა დაკავშირებული, ანუ ”პრობლემის გადაწყვეტა მოიცავს საწყისი მომენტიდან (პრობლემის იდენტიფიცირებიდან) მიზნის მიღწევამდე (გადაჭრამდე) არსებულ ეტაპებს და გულისხმობს ამ პროცესში არსებული დაბრკოლებების გადალახვას. მიზნის მიღწევის პროცესში მთელი რიგი ფსიქიკური ოპერაციებია ჩართული.” და იქვე მოყვანილია ცუდად სტრუქტურირებული პრობლემის მაგალითი: „როგორ შეიძლება მღვდელი დაქორწნდეს 25 სხვადასხვა ქალზე ისე, რომ არ შეექმნას პრობლემები კანონთან?" ასეთ შემთხვევებში გადაჭრის მკაფიო და ზუსტი ხერხი არ არსებობს. კარგად სტრუქტურირებული (განსაზღვრული) პრობლემების გადასაჭრელად, ადამიანები ალგორითმს იყენებენ.”
***ან ალგორითმი რად უნდა, უბრალოდ მაგრად გაქნილი ცუღლუტი უნდა იყოს… ადრე, ეს ინსაითი, განგებისგან მადლმოსილი ”გამონათება” მეგონა, აგერ კი… იქვე ცნობარი მიგვანიშნებს, თუ ინსაითის მეშვეობით ვერ დაძლიოთ, მორიგი პრობლემა და ვერც ალგორითმის გამოყენებამ გიშველათ, მაშინ, ევრისტიკას გამოყენებით შეეცადეთ მიზნის მიღწევასო; ”ევრისტიკა” კი, …”ეწოდება კოგნიტურ სტრატეგიას ან „პრაქტიკულ მეთოდს“, რომელიც ხშირად გამოიყენება როგორც შემოკლებული გზა რთული ამოცანის გადასაჭრელად. ადამიანები ხშირად მიმართავენ ევრისტიკის მეთოდებსა და სტრატეგიებს, იშველიებენ რა პრაქტიკულ საქმიანობასა და გამოცდილებას მსჯელობისა და გადაწყვეტილების მიღების პროცესში.”
***ამას ვამბობ მეც, პრაქტიკა, უპირველესია, თუმცა, ხშირად, სიამოვნებასთან ერთად, მტკივნეულ განცდებს ტოვებს… მგონი თემიდან გადაუხვიე, უმჯობესია ისევ ლექსს დავუბრუნდეთ...
უბრალოდ, ეცადეთ მსგავს შემთხვევაში, იმ მადლიან ყვავილს, სიყვარულზე, სიყვარული მიაგოთ…
”განცდის პიკი”
სასწაულია! როცა გგონია არვის ახსოვხარ და სიყვარული, სულზე მოგისწრებს… სადღაც შორიდან, ათასი სივრცის, სამყაროს მიღმა, უცხო, უცნაურ ყვავილს უყვარხარ… ატყდა ვიშვიში, ჩვენც არ ვიფიქრეთ, ვიღაც გაბრიყვდა და ”უიღბლოთი” მოიხიბლაო, რაღა დროს, მაგისი შეყვარებაა?! არადა იყო, თუმცა ხილვაში… უცხო ყვავილის შორიდან ტრფობა, წამით რაღაცით, სხვა სამყაროში, სამახსოვროდ ჩარჩენილ განცდის სურნელსა ჰგავდა…
ჯ.გ.
*გადაფურცლეთ წიგნები და ჟურნალები… ჯანრი გოგეშვილი, _ Look through books and magazines… Janri gogeshvili
პოეზია *** ჯანრი გოგეშვილი / Poetry *** Janri Goge...
*იხილეთ პოეტური არეალი _პოეზია / Поэзия / poetry _ /კვანტური იმპულსები / Quantum pulses/ ჯ.გ. / Дж. Г. / J. G.
ცნობისთვის_”ხატოვან აღქმათა ობსერვატორიის” დღიურებიდან /არქეოლოგიური ხედვები დრო-სივრცის ლაბირინთებში /იუმორნარევი ესსე/
*
*”წოვა, ყურება, ტაცება და ხელის კვრა…” / დისკუსიისთვის ”ერის საარსებოპრობლემები”...
Комментариев нет:
Отправить комментарий